Trong bối cảnh ngày càng nhiều quốc gia và người tiêu dùng sản phẩm ưu tiên đến bảo vệ môi trường đã và đang khiến xuất khẩu xanh trở thành một xu hướng tất yếu trong thương mại quốc tế. Điều này là hoàn toàn dễ hiểu khi chính xuất khẩu xanh giúp doanh nghiệp nâng cao lợi thế cạnh tranh và đáp ứng các tiêu chuẩn cốt khe của thị trường toàn cầu. Hãy cùng tìm hiểu đầy đủ và chính xác hơn về xuất khẩu xanh thông qua những chia sẻ ngay dưới đây.
1. Hiểu đúng về xuất khẩu xanh là gì?
Xuất khẩu xanh hiểu đơn giản là một chiến lược thương mại nhằm thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường, hàm lượng carbon thấp và tuân thủ các tiêu chuẩn phát triển bền vững. Có thể nhận định, đây là xu hướng quan trọng giúp các quốc gia và doanh nghiệp tăng trưởng kinh tế mà vẫn đảm bảo bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu ô nhiễm và cải thiện điều kiện lao động.
2. Xuất khẩu xanh là xu hướng tất yếu của thương mại toàn cầu
Xuất khẩu xanh không chỉ là một xu hướng đã trở thành điều kiện bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong nền kinh tế toàn cầu như hiện nay. Các doanh nghiệp cần nhanh chóng ứng dụng công nghệ sạch, tối ưu hóa quy trình sản xuất và xây dựng chiến lược kinh doanh bền vững. Dưới đây là những yếu tố khiến xuất khẩu xanh là xu hướng tất yếu của thương mại toàn cầu:
- Sự thay đổi trong chính sách kinh tế quốc tế: Nhiều thị trường lớn như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản và Hàn Quốc đã đưa ra các chính sách nghiêm ngặt về môi trường tiêu chuẩn cho hàng hóa nhập khẩu.
- Nhu cầu tiêu dùng xanh gia tăng mạnh mẽ: Người tiêu dùng toàn cầu ngày càng quan tâm đến các sản phẩm thân thiện với môi trường. Nhiều khảo sát gần đây cho thấy có hơn 73% người tiêu dùng sẵn sàng trả nhiều hơn cho các sản phẩm xuất khẩu xanh.
- Xuất khẩu xanh giúp doanh nghiệp Việt Nam lợi tạo cạnh tranh toàn cầu: Việt Nam là một trong những nước xuất khẩu lớn trên thế giới nhưng phần doanh nghiệp lớn vẫn dựa vào lợi thế lao động giá rẻ và khai thác tài nguyên. Điều này không phù hợp với xu hướng thương mại toàn cầu nên việc chuyển đổi sang xuất khẩu xanh là điều tất yếu.
3. Thách thức của xuất khẩu xanh Việt Nam hiện nay
Mặc dù xuất khẩu xanh mang lại nhiều lợi ích cho môi trường và kinh tế tuy nhiên hoạt động này vẫn tồn tại nhiều thách thức khó khăn đòi hỏi sự vào cuộc của nhiều bên từ doanh nghiệp, chính phủ cùng các bên liên quan khác:
- Chi phí đầu tư cao khi công nghệ xanh, nguyên liệu thân thiện môi trường và các chứng nhận quốc tế (ISO 14001, FSC…) đều có mức chi phí lớn gây áp lực cho doanh nghiệp.
- Điều chỉnh quy trình sản xuất khó khăn khi cần đầu tư đổi mới dây chuyền, đào tạo nhân lực và tối ưu chuỗi đáp ứng trong khi nhiều doanh nghiệp vẫn quen với phương thức truyền thông sản phẩm.
- Cạnh tranh với sản phẩm giá rẻ khi sản phẩm xanh thường có mức giá cao khi người tiêu dùng vẫn ưu tiên giá rẻ khiến doanh nghiệp khó mở rộng thị trường.
- Tiêu chuẩn và quy định quốc tế phức hợp khi mỗi thị trường có các yêu cầu khác nhau đòi hỏi doanh nghiệp liên tục thích ứng.
- Thiếu hỗ trợ tài chính và chính sách cho chuyển đổi xanh, thiếu tính đồng bộ khiến doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn khi chuyển đổi sang xuất khẩu xanh.
4. Doanh nghiệp cần làm gì để hướng tới xuất khẩu xanh toàn diện
Xuất khẩu xanh không còn là loại lựa chọn mã đã trở thành yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh trên thị trường toàn cầu. Để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thị trường quốc tế về xuất khẩu xanh, các doanh nghiệp cần thực hiện một chiến lược toàn diện từ sản xuất đến phân phối bao gồm các bước sau:
- Hiểu rõ về các tiêu chuẩn xanh trong xuất khẩu như nghiên cứu các quy định môi trường và nghiên cứu tiêu chuẩn xanh tại thị trường xuất khẩu, đặc biệt là: (CBAM) của EU; EVFTA, CPTPP; ISO 14001 (quản lý môi trường), FSC (lâm sản vững chắc), GlobalGAP (nông nghiệp kiên cố),…
- Sản xuất quy trình xanh hóa hóa với những cải tiến công nghệ sản xuất để giảm tiêu thụ năng lượng, nước và nguyên liệu thô, sử dụng năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió) thay vì nhiên liệu hóa thạch, giảm chất thải, sử dụng nguyên liệu bền vững với môi trường.
- Chuyển đổi sang chuỗi ứng dụng màu xanh về nguyên vật liệu xanh, xây dựng chuỗi ứng dụng giảm thải carbon cũng như tối ưu hóa vận chuyển và hậu cần để giảm tiêu thụ nhiên liệu.
- Đầu tư vào chứng chỉ và tiêu chuẩn xanh để nâng cao uy tín xuất khẩu như: ISO 14001 (Hệ thống quản lý môi trường); Fair Trade (Thương mại công bằng); BRC/IFS (Tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, ứng dụng cho ngành thực phẩm); LEED (Tiêu chuẩn xanh trong xây dựng nhà máy).
- Đẩy mạnh số hóa và đổi mới sáng tạo khi ứng dụng công nghệ AI, IoT, blockchain để giám sát tiêu thụ năng lượng và kiểm soát phát thải, ap dụng thương mại điện tử xanh để tiếp cận thị trường quốc tế.
- Hỗ trợ tài chính và chính sách được hỗ trợ về các quỹ đầu tư xanh của các ngân hàng quốc tế, chương trình từ chính phủ.
- Xây dựng thương hiệu xanh và truyền thông minh bạch từ đó thúc đẩy truyền thông về tính bền vững của sản phẩm nâng cao hiệu quả nhận diện thương hiệu doanh nghiệp xuất khẩu xanh.
Hy vọng với những chia sẻ về xuất khẩu xanh trên sẽ mang đến cho mọi người những thông tin hữu ích. Từ đó nắm vững được xuất khẩu xanh là xu hướng tất yếu của thị trường thương mại toàn cầu như hiện nay.
